Een tand breken kan zowel traumatiserend als pijnlijk zijn. Het is van belang om te weten hoe je in het geval van tandschade moet reageren, ongeacht of de oorzaak een ongeval, een sportblessure of een tandprobleem zoals ernstig tandbederf is. In dit artikel bespreken we de verschillende soorten tandschade, eerste hulp, mogelijke complicaties en de beschikbare behandelingsopties.
Inzicht in de soorten tandletsels
Afgebroken tand: Een stuk pijnloos afgebroken tand wordt vaak beschouwd als beperkte schade. Afhankelijk van de grootte van het afgebroken stuk kan de tand afgevlakt of esthetisch gecorrigeerd worden.
Gescheurde of gebroken tand: Een in twee gebroken tand of een gescheurde tand moet onmiddellijk worden gerepareerd om andere schade te voorkomen. De symptomen zijn vaak pijn bij het kauwen en gevoeligheid voor koude en warme dranken en voedsel.
Uitgerukte tand: De sleutel tot een succesvolle terugplaatsing van een tand is om dit zo snel mogelijk te doen. Elke minuut telt, want hoe meer tijd er verstrijkt, hoe sneller de cellen van de tandwortel afsterven.
Gebroken kaak: Als je vermoedt dat je kaak gebroken is, probeer hem dan niet te bewegen. Zorg ervoor dat je je kaak stilhoudt en schakel onmiddellijk medische hulp in.
Wat moet je doen als je een tandletsel hebt?
Eerste hulp: Bij tandschade is het belangrijk dat je hard voedsel dat de situatie kan verergeren vermijdt. Bij een gebroken of afgebroken tand dek je de snijdende randen van de overblijvende tand af met orthodontische was of kauwgom om schade aan het tandvlees en ongemak te voorkomen. Als een tand volledig is uitgerukt, spoel hem dan af met alleen water. Probeer hem daarna terug op zijn plaats te zetten en ga zo snel mogelijk naar de tandarts.
- Consult bij de tandarts: Nadat de eerste zorgen bij tandschade zijn toegediend, is het belangrijk om zo snel mogelijk je tandarts te raadplegen. Hij of zij onderzoekt dan het getroffen deel van de tand en kan röntgenfoto's nemen om de omvang van de schade te bepalen. Naarmate de ernst van de situatie, kan een onmiddellijk consult nodig zijn.
Mogelijke complicaties bij mondletsels
Wanneer het tandmerg van een tand aan lucht wordt blootgesteld, kan deze geïnfecteerd raken met bacteriën. Die infectie kan erge pijn, een verkleuring van het overblijvende glazuur en gevoeligheid voor temperatuurveranderingen veroorzaken. Als een tand bovendien volledig wordt uitgerukt en niet snel weer op zijn plaats wordt gezet, kunnen de cellen van de tandwortel afsterven. Het is ook mogelijk dat de niet-vervangen ontbrekende tanden problemen teweegbrengen, zoals moeite met kauwen en praten, een verschuiving van de overblijvende tanden, kaakgewrichtsklachten (temporomandibulaire dysfunctie, TMD) veroorzaakt door kauwen op de kant met meer tanden, en een verzwakking van het kaakbot.
Behandelingen bij een beschadigde tand
De gepaste behandeling voor een gebroken tand hangt af van de omvang van de schade. Als het tandmerg geïnfecteerd is met bacteriën, sterft deze na verloop van tijd af. Het merg moet daarom worden verwijderd en vervangen door een kunststof vulmateriaal tijdens een wortelkanaalbehandeling. Soms wachten tandheelkundige professionals om te zien of de tandzenuw afsterft. In dat geval kan een tijdelijke kroon op de gebroken tand worden geplaatst. Als het tandmerg niet geïnfecteerd is maar er is een groot stuk van de tand af, dan kan een kroon worden gebruikt om het esthetische uiterlijk van de tand te herstellen. Andere behandelingsopties zijn facings, kronen en vullingen voor een afgebroken tand, en prothesen en implantaten voor een ontbrekende tand. Bij een gebroken kaak kan een chirurgische ingreep nodig zijn.
Voorkomen van tandletsels
Voorkomen is altijd de beste benadering om een goede mondgezondheid te behouden. Er bestaan meerdere maatregelen die je kunt nemen om het risico op tandletsels te beperken. Vermijd ten eerste om op harde voorwerpen, zoals ijsblokjes en harde snoepjes, te kauwen. Deze kunnen je tanden makkelijk doen scheuren of breken. Ook als je vaak tandenknarst zou het goed zijn om tijdens je slaap een gebitsbeschermer te dragen om je tanden tegen overmatige slijtage te beschermen.
Als je contactsporten of activiteiten beoefent met een hoog risico op mondblessures, wordt het dragen van een sportbitje sterk aanbevolen. Deze hulpmiddelen kunnen helpen om een slag in het gezicht op te vangen en het risico op gebroken of uitgeslagen tanden of andere schade aan je tanden te beperken.
Bovendien is goede mondhygiëne belangrijk om tandproblemen zoals tandbederf en tandvleesziekten te voorkomen, want deze kunnen je tanden verzwakken en sneller laten breken. Dit betekent dat je je tanden twee keer per dag moet poetsen, elke dag je tanden moet flossen en regelmatig naar de tandarts moet gaan voor controle en een professionele reiniging.
Tot slot kan evenwichtige voeding rijk aan calcium en vitamine D helpen om je tanden van binnenuit te versterken. Hierdoor zullen ze minder snel breken of scheuren vertonen.
Door deze adviezen te volgen, kun je je tanden beschermen en onnodige schade voorkomen.
